ضرورت استفاده از Citizen Relationship Management ZRM
امروزه دیگر روابط عمومی، صرفاً با کارکنان، سازمان و مشتریان خود روبرو نیست، شرایط پیرامونی به سرعت در حال تغییر است که بنا به عقیده بسیاری از آگاهان در علوم ارتباطات، بحران بعدی روابط عمومی ها، کارکنان آموزش ندیده برای شرایط جدید خواهد بود. امروزه روابط عمومی ها به دلیل شرایط بسیار متحول شده، دیگر استراتژی های بلندمدت ندارند. در دنیای معاصر، روابط عمومی ها، سازمان های شبانه روزی می باشند که باید با حضور فیزیکی و غیر فیزیکی در محل کار وظایف خود را انجام دهند. این نیاز و ضرورت زمان حاضر شرایطی را فراهم نمود تا روابط عمومی الکترونیکی مطرح شود.
مزایای روابط عمومی الکترونیکی مبتنی بر ZRM
دلیل های زیادی برای انجام این کار گفته شده است و از جمله گفته می شود که، در فرم سنتی روابط عمومی انتقال اطلاعات به طور ناقص و یا هدر دادن هزینه ها صورت می گیرد. اشتباهات فراوان و اشکالات بسیار در متن و نحوه توزیع اطلاعیه های روابط عمومی ها از جمله نشانی های غلط، ارسال دیرهنگام، عنوان اشتباه و ارسال مکرر یک اطلاعیه به یک نشانی وجود دارد که موجب دور انداخته شدن مجموعه ها از سوی دریافت کنندگان می شود. این افزایش هزینه اشتباهات ممکن است گرایش به وسایل الکترونیک را که هزینه کمتری دارند، تسریع کند.
در حقیقت بسیاری از افراد حرفه ای در کار روابط عمومی خواستار چنین سرعتی بویژه در گسترش استفاده از کاربردهای فناری اطلاعات و اینترنت هستند. توجه داشته باشیم که استفاده از کاغذ و بکارگیری روش های سنتی در روابط عمومی دیگر قابل قبول نیست، زیرا با استفاده از پست الکترونیک می توان بسیاری از ارتباطات و مکاتبات را انجام داد و با ارسال یک پیام از طریق پست الکترونیکی حداکثر در ظرف 5 دقیقه پس از ارسال پیام جواب خود را دریافت کرد و زحماتی که برای بازکردن و دسته بندی بسته های پستی باید کشید را جزء صرفه جویی دانست. به علاوه با استفاده از پست الکترونیک هرگاه لازم باشد مطلب جدیدی به مطلب قبلی اضافه کنید، می توان آن را به آسانی از حافظه دستگاه بیرون کشید و آن را تکمیل کرد. سرعت زیاد، هزینه کم، قابل درک بودن در سطح جهان از ویژگی های عمده پیام الکترونیکی است که در یک سیستم روابط عمومی الکترونیکی معنی پیدا می کند. اگرچه امروزه در جهان روزانه بیش از 90 میلیارد پست الکترونیکی جابجا می شود و از این تعداد نزدیک به 90 درصد آن ها بی ارزش می باشند اما همان تعداد بقیه ارزش فوق العاده ای دارند. با حضور روابط عمومی دو که در فصل های بعدی به آن خواهیم پرداخت نقش پست الکترونیکی نیز تغییر پیدا خواهد کرد. پست الکترونیکی مهم ترین وسیله ارتباطی خبرنگاران محسوب می شود در یک دهه گذشته بوده است. علاوه بر پست الکترونیکی واحدهای روابط عمومی از وب سایت به عنوان اتاق خبر مجازی استفاده می کنند و در آن اطلاعیه های خبری، سخنرانی مدیران، گزارش های فصل یا سالانه، گزارش نشست های سالانه سهامداران، مصاحبه ها، عکس، زندگی نامه، آگهی و اطلاعات آموزشی منتشر می نمایند. روابط عمومی الکترونیکی نحوه به کارگیری فناوری های جدید ارتباطی و شیوه های نوین اطلاع رسانی در جهت ارایه خدمات منطبق بر خواسته های مخاطبان به صورت لحظه ای را در مسیر تحقق اهداف روابط عمومی ساماندهی می کند.
روابط عمومی الکترونیکی فقط در ارایه خدمات بهتر و سریع تر به مردم خلاصه نمی شود. با وجود چنین ابزاری است که مردم می توانند نظرات خود را بسیار راحت تر و بدون گذراندن فیلترها و سدهای مستحکم به سمع و نظر مسؤولان سازمان برسانند. بدون اغراق می توان گفت که سرعت در اطلاع رسانی، یکی از اصلی ترین عناصری است که روابط عمومی الکترونیکی را به روابط عمومی سنتی تحمیل کرده است. کارگزاران روابط عمومی برای بهره برداری از این سرعت و دقت طلایی، لازم است تکنیک های نوین رقابت را بیاموزند. اگر آن ها نتوانند از ابزارهای جدید دیجیتال استفاده کنند نمی توانند یک کارمند و یا کارشناس موفق روابط عمومی هزاره سوم باشند. از این رو، روابط عمومی الکترونیکی یک الزام است و انتخاب نیست. مهم ترین وظیفه روابط عمومی الکترونیکی در جامعه اطلاعاتی آینده، برقراری ارتباط دوسویه و متعامل بین سازمان ها و مردم در ارایه خدمات و اطلاعات مورد نیاز شهروندان به طور مداوم و شبانه روزی است. روابط عمومی الکترونیکی این وظایف را به بهره گیری از فناوری های نوین ارتباطی و ازجمله اینترنت انجام خواهد داد. روابط عمومی الکترونیکی باعث می شود تا ساده سازی نحوه ارایه خدمات به شهروندان و سازمان ها و نهادها و تسهیل دسترسی آنان به این خدمات، بهبود کارایی و اثربخشی نهادها و سازمان ها و مؤسسات از طریق حذف لایه های ساختاری اتفاق بیفتد. تلاش در تسهیل دسترسی شهروندان و مخاطبان سازمان ها به اطلاعات مورد نیاز از طریق جایگزینی شهروندمداری و اجتماع می باشد. بهبود پاسخگویی و اطلاع رسانی به مخاطبان و تضمین پاسخگویی و اطلاع دهی در خصوص نیازهای شهروندان و سازمان ها و بهبود امور جاری خواهد شد از دیگر مزایای این روش اداره روابط عمومی می باشد. با این وجود در فصل های دیگر که با روابط عمومی دو آشنا می شویم خواهیم دید که مزایای آن روش به مراتب بهتر از روش موجود روابط عمومی الکترونیک موجود می باشد.

تعریف روابط عمومی الکترونیکی مبتنی بر ZRM
یک تعریف از روابط الکترونیکی، عبارت از استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت دسترسی مخاطبان و ارایه خدمات به کاربران، سازمان ها و نهادها و دریافت اطلاعات از طریق آن ها در 24 ساعت شبانه روز و بدون تعطیلی می باشد. در تعریفی دیگر، روابط عمومی الکترونیکی به نوعی از روابط عمومی اطلاق می شود که در آن از ابزارهای الکترونیکی نظیر سیستم پاسخگویی الکترونیکی، رادیو، استفاده از متن، صدا، تصویر و فیلم در یک پیام و نظایر آن برای انجام ماموریت های روابط عمومی استفاده می شود. قرار دادن متون انتشاراتی تولید شده در روابط عمومی با شکل و فرمت دلخواه به صورت WORD, HTML, PDFو سایر فرمت ها نیز در چارچوب روابط عمومی الکترونیکی قرار می گیرد.
دکتر حسین افخمی استاد دانشگاه روابط عمومی الکترونیکی را، روش به کار گرفتن فناوری جدید ارتباطی و رسانه های نوین اطلاع رسانی برای ارایه خدمات منطبق بر خواسته ها و نیازهای مخاطبان به طور لحظه ای به منظور تحقق بخشیدن به هدف های روابط عمومی می داند.
خانم دکتر شهیندخت خوارزمی استاد برگزیده روابط عمومی در سال 1388 به روابط عمومی الکترونیکی از دو زاویه نگاه می کند. در نگاه اول: روابط عمومی الکترونیکی فعالیتی است که با استفاده از تکنولوژی های نوین اطلاعات و ارتباطات، سعی دارد اثربخشی فعالیت های روابط عمومی را در رابطه با اهداف سازمان و به ویژه جلب رضایت ذی نفعان به حداکثر برساند. در این معنی، روابط عمومی الکترونیکی در مقایسه با روابط عمومی سنتی از نظر هدف و نقش و جایگاه در سازمان، تغییری نکرده اما از توانمندی به مراتب مجهز شدن به تکنولوژی های نوین توانمندتر شده، بلکه به دلیل الزام حضور مستمر و فعال و موثر در فضای سایبر، نقش و جایگاهش در سازمان از بنیان تغییر کرده و به مدیریت دانایی نزدیک می شود. در چنین معنایی است که این تحول اهمیت می یابد و روابط عمومی را از ایفاگر نقش تبلیغات و تشریفات، به عامل تحول استراتژیک در سازمان تبدیل می سازد. دکتر سعیدرضا عاملی، استاد پیشگام روابط عمومی الکترونیک می گویند: روابط عمومی هوشمند و موثر از متغیر مهمی در عرصه ارتباطات سخن می گوید که هوشمند بودن آن منعکس کننده وجود "حس ارتباطی ماشینی"و "تعامل اتوماتیک ماشین ها"و موثر بودن آن بیانگر، موفق بودن این صنعت در "هدف گرفتن و اثر گذاردن"بر مخاطب با سه خصوصیت مدیریت ارتباطات مبتنی بر ZRM
·                     کوتاه بودن فرآیند کار
·                     به حداقل رساندن زمان
·                     معطوف به علایق و خواسته های مخاطب بودن است.
ایشان معتقد است که سازمان های ایرانی به دلیل عقب ماندگی زیرساخت ها و فرآیندهای مدیریتی از یک سو و نیاز شدید به اجرای برنامه های تحول از سوی دیگر، در جریان راه اندازی روابط عمومی الکترونیکی بهتر است رویکرد دوم را برگزینند.
وی با اشاره به اینکه روابط عمومی موثر، روابط عمومی ای است که هدف ارتباطی را تحت تأثیر قرار می دهد و به نوعی اهداف ارتباطی، مورد اصابت مؤثر و مثبت قرار می گیرند می افزود: از سوی دیگر روابط عمومی مؤثر روابط عمومی ای است که هم در ناحیه ارتباط گر یا فرستنده و هم در ناحیه ارتباط گیر یا دریافت کننده و هم به لحاظ روند و پیام های ارتباطی موضوع "بهره وری کار، زمان و خواست کاربر"را در کانون اصلی توجه و عمل قرار می دهد. استاد پیشگام روابط عمومی الکترونیک "آموزش"را مهم ترین رکن ارتقای روابط عمومی دانست وخواستار توجه جدی به این موضوع شد.
واقعیت این است که امروزه فعالیت روابط عمومی از قالب های سنتی خود خارج شده و اشکال متنوع و متفاوتی به خود گرفته است. وجه مشترک همه این فعالیت ها، استفاده از تکنولوژی های اطلاعاتی و افزایش قدرت تعامل با مخاطب یا مشتری می باشد. آنچه روح روابط عمومی الکترونیکی را می سازد، بینش حاکم بر آن است و فناوری ابزاری برای تحقق این آرمان می باشد. با این وجود فناوری نقش بسیار زیادی در تغییر دیدگاه کارشناسان برای به روز رسانی نظریه های نظراتشان نسبت به شرح وظایف و مراحل انجام کارها در روابط عمومی دارد و باید جدی گرفته شود.

1-4-1 انواع روابط عمومی الکترونیکی
براساس نوع استفاده از فناوری های مدرن و دسترسی به زیرساخت مناسب انواع روابط عمومی الکترونیکی در جهان مطرح شده است که مهمترین آن ها بشرح ذیل می باشند.
·                     روابط عمومی الکترونیکی (ارتباط الکترونیکی)
·                     روابط عمومی آنلاین (بر خط وب)
·                     روابط عمومی دیجیتال (محتوی)
·                     روابط عمومی سایبر
·                     روابط عمومی اینترنتی
·                     و روابط عمومی مجازی (همه کار)
1-4-1-1 روابط عمومی الکترونیکی
به نوعی از روابط عمومی اطلاق می شود که در آن از ابزارهای الکترونیکی، نظیر اینترنت، سیستم پاسخگویی الکترونیکی، رادیو، Voiceو نظایر آن برای انجام ماموریت های روابط عمومی استفاده می شود. قرار دادن متون انتشاراتی دیجیتالی تولید شده در روابط عمومی با همان شکل و فرمت مثلا PDFنیز در چارچوب روابط عمومی الکترونیکی قرار می گیرد. برای اینکه یک روابط عمومی الکترونیکی با محتوای دیجیتالی به روز شود باید به مناسبات درونی روابط عمومی، مناسبات خارجی روابط عمومی و مناسبات توجه جدی داشته باشد و تا حد امکان در کلیه زمینه ها بر خط عمل کند.
1-4-1-2 روابط عمومی دیجیتال
به نوعی از روابط عمومی گفته می شود که بیشتر به محتوای اهمیت داده شود. در روابط عمومی دیجیتال متون تولیدی و محتوای مورد نظر از فرمت معمولی چاپی سنتی به فرمت صفر و یک تبدیل می شوند. محتوای دیجیتالی امتیازات مختلفی دارد که از جمله تفاوت اساسی آن با محتوای سنتی قابل جستجو (Search) و ارسال آن از طریق اینترنت است. برخی از اسناد، نامه ها، فرم ها و تقاضاها به وسیله ابزارهایی نظیر Emailامکان ارسال و نقل و انتقال دارند. انتشارات چند رسانه ای می شوند و کیفیت آن ها ده ها بار بهتر از انتشارات سنتی خواهد بود. هزینه پایین، سرعت بالا امتیاز انتشارات روابط عمومی دیجیتالی است.
1-3-1-2 روابط عمومی برخط
روابط عمومی برخط یا Online، به روابط عمومی ای گفته می شود که بصورت 24 ساعته از طریق شبکه های محلی، ملی و بین المللی در دسترس باشد. برخط شدن روابط عمومی، خدمات خود را از طریق وب به صورت شبانه روزی در اختیار مخاطب و مشتری قرار می دهد. امکان انتشار همزمان مصاحبه ها و گفتگوهای زنده روی اینترنت فراهم می شود، تکذیبه ها و پاسخ های رسمی برای نشریه های الکترونیکی، سایت ها، وبلاگ ها و خبرگزاری های اینترنتی فرستاده می شود. ارتباط سازمان ها با چت روم ها برقرار می گیرد و امکان تعاملات دوسویه برخط مقدور می گردد. این روش زمینه بالقوه ای برای کمک به ایجاد رابطه ای ساده، روان و موثر بین سازمان ها و موسسات با سازمان ها و موسسات دیگر و نهادهای اجتماعی و مدنی در راستای ارایه خدمات و اطلاعات ارزان قیمت، فوری و فراگیر به گروه های کاربر فراهم خواهد کرد. بنابراین وظیفه روابط عمومی الکترونیکی و الکترونیکی ارایه اطلاعات و خدمات Onlineاز طریق اینترنت یا سایر وسایل دیجیتالی است. توجه شود که مهمترین خاصیت روابط عمومی الکترونیکی آن است که اولاً برخط است و ارتباطات آنی را امکانپذیر    می کند و ثانیاً، روابط عمومی را از حالت یک رابطه عمودی یک سویه مانند ارتباط با رسانه ها، به حالت افقی دوسویه از جنس ارتباط با رسانه ها، به حالت رابطه افقی دوسویه از جنس ارتباط چهره به چهره می رساند.
3-3-2-1 فرآیندهای کاری در روابط عمومی دیجیتال
فرآیندهای کاری در روابط عمومی دیجیتال بیشتر حول تولید محتوی و چرخش محتوی در یک روابط عمومی مطرح می باشد. تفکیک کامل فرآیندهای یک روابط عمومی دیجیتال از سایر نوع ها مشکل است، با این وجود لیستی از بعضی از فرآینده ممکن است بصورت زیر معرفی شود:
در حوزه تولید محتوای دیجیتالی رسانه ها و نشریات الکترونیکی شامل وب سایت
·         تولید خبر، عکس، فیلم، گزارش، مقاله، مصاحبه و امثال آن
·         پوشش خبری مراسم و رویدادهای سازمان بصورت زنده و برخط از طریق سایت سازمان
·         تهیه اطلاعات مورد نیاز رسانه های مختلف و ایجاد امکان لازم برای دسترسی آسان به آن
·         ایجاد امکان مرور دایمی محتوای رسانه ها، نشریات الکترونیکی و وب سایت های خبری سایر سازمان ها
·         تولید محتوای لازم برای پاسخگویی به رسانه ها و نشریات الکترونیکی شامل جوابیه، اطلاعیه، تکذیبیه و امثال آن بصورت دایم و بر مبنی یک سیاست مشخص
·         امکان درج آگهی با محتوای دیجیتالی در رسانه ها و نشریات الکترونیکی شامل وب سایت های سازمان ها
·         توسعه بانک اطلاعاتی مشخصات رسانه های الکترونیکی مورد نیاز، لیست و اطلاعات خبرنگاران، مشخصات سازمان های رسانه ای، آرشیو عکس، فیلم، گزارش، مقاله، مصاحبه و امثال آن
در حوزه انتشارات با محتوای دیجیتالی
·         انتشار نشریات الکترونیکی سازمان، مدیریت سایت روابط عمومی سازمان
·         انتشار کتاب الکترونیکی، جزوات الکترونیکی، بروشور الکترونیکی، ویژه نامه، پوستر و امثال آن
·         مدیریت، نظارت و کنترل نامحسوس و محسوس بر نشریات دیجیتالی درون سازمانی
·         انتشار محتوای تصویری مراسم و رویدادهای سازمان در قالب چند رسانه ای در بسته بندی بصورت ویدیو سی دی و دی وی دی و یا فرمت های قابل انتشار در وب سایت سازمان
مدیریت فرآیند کاری و پشتیبانی سایر واحدها در روابط عمومی دیجیتالی
·         مدیریت برگزاری مراسم با استفاده از چک لیست های دیجیتالی و بررسی تجربیات گذشته که در آرشیو دیجیتالی سازمان سابقه آن وجود دارد.
·         مدیریت و یا مشارکت در رویدادهای اختصاصی سازمان، مانند برپایی و یا شرکت در نمایشگاه های حضوری و یا نمایشگاه های مجازی و الکترونیکی، اطلاع رسانی برگزاری سخنرانی ها، سمینارها، کنفرانس ها و همایش ها و دوره های آموزشی کوتاه مدت و درازمدت مربوط به سازمان و یا مربوط به سایر سازمان ها و نهادها که از طریق اینترنت قابل پیگیری باشد.
·         اطلاع رسانی مناسبت ها و مراسم خاص و هر نوع اطلاع رسانی در سطح درون سازمانی و برون سازمانی که لازم باشد.
·         آگهی درخواست ها و مناقصات در تهیه اقلام تبلیغاتی و غیر تبلیغاتی مورد نیاز روابط عمومی و ایجاد امکان خرید برخط اقلام از فروشگاه های الکترونیکی
·         مدیریت و اجرای تبلیغات محیطی دیجیتالی شامل: بیلبورد، سیلک، تابلو اعلانات سازمان، تراکت و نمونه های دیگر از آن ها
·         مدیریت و اجرای مطالعات افکارسنجی و اقدامات پژوهشی در زمینه های مختلف و از جمله، رای گیری الکترونیکی و تجزیه و تحلیل نتایج اطلاعات دیجیتالی بدست آمده در راستای کمک به برنامه ریزی روابط عمومی دیجیتالی
·         ایجاد فضای مجازی برای تهیه، تدوین و نظارت برنامه های روابط عمومی دیجیتالی در محیط وب سایت سازمان که قابل اندازه گیری و پی گیری دایمی باشد.
·         ایجاد سیستم دیجیتالی ارزیابی و بررسی اثربخشی برنامه های اجرا شده روابط عمومی با استفاده از نرم افزار های مدیریتی و آماری
·         ایجاد سیستم دسترسی برای سایر بخش ها و واحد های سازمانی به بانک اطلاعات تخصصی و عمومی روابط عمومی در محیط کاری و خارج از محیط کاری با استفاده از اینترنت
·         تهیه، تدوین و نظارت دیجیتالی بر حسن انجام دستورالعمل ها و آیین نامه های مصوب سازمان و روابط عمومی دیجیتالی توسط کارکنان و واحدهای مرتبط
·         ایجاد سیستم پاسخگویی در مورد انتقادات و پیشنهادات و راهنمایی به ارباب رجوع از طریق تالار گفتگو بر روی شبکه اینترنت، ارسال رایانه نامه، تماس های تلفنی و پیام های صوتی به نرم افزار پیگیری نامه
·         راه اندازی بخش پاسخ به سوالاتی که زیاد پرسیده می شود در سایت روابط عمومی دیجیتال و پیگیری و به روز رسانی دایمی پرسش و پاسخ های مطرح شده مخاطبان
·         ایجاد سیستم تعاملی بین کارکنان روابط عمومی و سایر مخاطبان بصورت شبانه روزی از طریق تلفن گویا، سایت سازمان و یا سیستم های SMSو MMSو سایر فناوری های ارتباطی
·         ایجاد سیستم تعامل با سایر روابط عمومی ها و انجمن های مرتبط
1-4-3-1 روابط عمومی سایبر
روابط عمومی سایبر، فرآیندی است که در آن روابط عمومی به صورت کاملاً برخط درآمده که ویژگی تعاملی و مشارکت پذیری آن بسیار برجسته و بارز است. مخاطب یا مشتری در روابط عمومی سایبر در جایگاه اول اهمیت ایستاده است و به جای توده های انبوه به تک تک افراد توجه کامل می شود. هیچ نامه ای بدون پاسخ نمی ماند و هیچ انتقادی از نظرها پنهان نمی شود، کارکنان روابط عمومی سایبر نه فقط در ساعات اداری، بلکه در تمام مدت شبانه روز و در تمام ایام هفته (بدون تعطیلی) و در تمام زمان ها و مکان ها به انجام فعالیت می پردازند. در روابط عمومی سایبر، مفهوم کار و ساعت کاری تغییر پیدا می کند و حضور در چنین نهاد یا سازمان یا بخشی به منزله یک شغل تمام وقت محسوب می شود. داشتن تخصص های ویژه، تسلط به نرم افزارها و مهارت های دیجیتالی از جله ضرورت های نیروهای روابط عمومی سایبر است. استفاده از تازه ترین تکنولوژی های اطلاعاتی همچون پادکستینگ (podcasting)، خبرخوان (RSS)، بازبینی و فرابینی کردن (Monitoring)، تالارهای گفتگو (Forum)، خبرنامه های الکترونیکی (Newsletter)، گروه های ایمیلی (Mail Group)، اتاق های گفتگو (Chatrooms)، پیغام آورها (Messengers)، وبلاگ سازمانی (Weblog)، و ابزارهای مشارکتی WEB2.0از دیگر ویژگی های روابط عمومی سایبر است، د رخقیقت یک روابط عمومی سایبر باید پا به پای پیشرفت تکنولوژی، بر مهارت های خود بیفزاید و به اصلاح از قافله فناوری عقب نباشد. باری عقب نماندن، داشتن وبلاگ در این مرحله بسیار ضروری است. سیستم ها نظر سنجی اینترنتی، افکار سنجی های مبتنی بر وب نیز در این چارچوب مورد بررسی قرار می گیرند. داشتن یک وب سایت سازمانی قوی با امکانات چند رسانه ای (Multimedia) و فعالیت در خارج از مرزهای جغرافیایی یک کشور، روابط عمومی سایبر را تبدیل به حوزه ای بین المللی می کند که با مخاطبان جهانی مواجه است. جایگاه سازمان در موتورهای جستجو، امکان جستجو در سایت، پاسخ فوری به نظردهندگان، دخالت دادن مخاطبان در فرآیندهای تصمیم گیری و فعالیت ها، تعامل با سازمانی های همسو از دیگر مواردی است که روابط عمومی سایبر به آن توجه دارد.
 
روابط عمومی اینترنتی
 
برخی سازمان ها اصولا بر بستر اینترنت متولد شده اند و در همان فضا فعالیت می کنند و حیات و ممات آنها وابسته به جایگاه شان در اینترنت است. مهم ترین فعالیت این سازمان ها در عرصه اینترنت برای بقا و رشد و توسعه، در چارچوب روابط عمومی اینترنتی انجام می شود. کارکنان چنین نهادی هر یک از برخی جهات به کارمندان بالقوه و بالفعل روابط عمومی تبدیل شده اند. در روابط عمومی اینترنتی با مفهوم و چارچوب فوق، همه امور فوق العاده تخصصی و فنی است و استفاده حداکثری از تکنولوژی های نرم افزاری و اطلاعاتی صورت می گیرد. روابط عمومی اینترنتی خود به دنبال ابداع شیوه ها و متد های جدید برای رشد سازمان و ارتقای جایگاه آن در جهان است
 
روابط عمومی مجازی
 
روابط عمومی مجازی را می توان نوعی از روابط عمومی دانست که وجود خارجی ندارد، هر چنه ممکن است سازمان اصلی متبوع آن در جهان واقعی وجود داشته باشد. این فرآیند اشاره به نوعی از فعالیت روابط عمومی دارد که فعالیت های آن در چارچوب سازمان بروکراتیک نیست و هر یک از ماموریت های آن توسط بخش خصوصی یا اشخاص منفرد در خارج از سازمان انجام می شود. روابط عمومی در این شکل، به صنعت تبدیل می شود و امور آن توسط متخصصان هر فن با استفاده از تازه ترین تکنولوژی ها صورت می پذیرد و نتایج آن در اختیار سازمان قرار می گیرد.
 
جایگاه ایران در روابط عمومی الکترونیکی
 
با توجه به وضعیت موجود زیرساخت های فناوری اطلاعات در ایران و کیفیت کارکرد روابط عمومی ها از نظر فعالیت های الکترونیکی و اینترنتی، می توان گفت در میان همه اشکال روابط عمومی مدرن، ما فعلا در حد فاصل روابط عمومی الکترونیک و روابط عمومی دیجیتال قرار داریم. وجود سیستم های پاسخگویی الکترونیکی در بخش ارتباطی سازمان ها، قرار دادن نسخه pdfبروشورهای منتشرشده بر روی اینترنت و وب سایت هایی با فرمت htmlو textنشانه هایی از رویکرد روابط عمومی ها به این پدیده های جدید به شمار می روند.

برگرفته از کتاب روابط عمومی 2 دکتر علی اکبر جلالی